وابستگی و ترک استقلال مهمترین ویژگی ساختاری حکومت پهلوی بود
تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۵۴۷۳۲
پهلوی اولین و آخرین سلسله در تاریخ ایران است که سلطنتی بوده، ریشه‌های مردمی ندارد و مبتنی و متکی بر خارجی‌ها بود و این امر موجب ازبین رفتن آزادی‌های ملی ما شد و بحث‌های مربوط به قانون کاپیتولاسیون، نوع نفت فروشی، ارتباط با اسرائیل و غیره به‌خاطر همین وابستگی به خارجی‌ها شکل گرفت.
به گزارش ایرنا از روابط عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران، در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، سومین نشست نیاوران با عنوان انقلاب مردم، پایان سلطنت در ایران در مجموعه نیاوران با حضور مصطفی انتظاری مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی، عباس فاطمی کارشناس رسانه و تاریخ، بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران به دبیری و اجرای امید اخوی کارشناس حوزه تاریخ و میراث‌فرهنگی و جمعی از علاقه‌مندان، پژوهشگران و کارشناسان برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در ابتدای این نشست بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران درباره لزوم برگزاری نشست‌های تاریخی در این مجموعه اظهار داشت: از نظر جایگاه و فضای کاخ موزه‌ای که در آن قرار داریم، وظیفه ما است که برای روشنگری اذهان عمومی اقدام به برگزاری نشست های تاریخی و فرهنگی کنیم.
وی ادامه داد: در زمان حاضر شاهد انتشار کلیپ‌های منقطع شده و تحریف‌آلود با اهداف خاص در فضای مجازی هستیم که موجب انحراف افکار عمومی می‌شوند و همین امر ضرورت پرداختن به بحث‌های تاریخی را دو چندان می‌کند.
مقدم خاطر نشان کرد: پس از انقلاب اسلامی دو نسل جدید داریم که اطلاعاتی درباره وقایع گذشته ندارند، از این رو مرور این مباحث امری ضروری است. مدیر مجموعه نیاوران رویکرد سومین نشست نیاوران را بررسی علل و عوامل سقوط نظام موروثی و پادشاهی پهلوی در ایران و حوادث و رویدادهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی و عوامل تاثیر گذار در سقوط سلطنت عنوان کرد.
وابستگی و ترک استقلال مهمترین ویژگی ساختاری حکومت پهلوی
مصطفی انتظاری مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی در این نشست گفت: وقتی از سلطنت به‌عنوان یک مدل حکمرانی صحبت می‌شود باید به ریشه‌های آن توجه کرد که چطور آغاز شده، چگونه عمل کرده و به کجا رسیده است. سلطنت با پدیده دولت و شکل‌گیری نهادی که بتواند از امنیت و مالکیت خصوصی افراد حمایت کند و اداره امور جامعه را انجام دهد آغاز شده است.
وی با بیان اینکه ریشه‌های شکل‌گیری سلطنت به ادواری باز می‌گردد که جامعه خانواده‌محور و نوع اداره جامعه به شکل فئودالی بوده است، توضیح داد: به مرور که تحولات اقتصادی رخ می‌دهد، از فئودالی به سمت انقلاب صنعتی می‌رویم و حکمرانی تبدیل به علم می‌شود و هرکس که علم کافی داشته باشد می‌تواند اداره جامعه را به‌عهده بگیرد و با این دیدگاه حکمرانی موروثی از بین می‌رود. مردم از خود می‌پرسیدند چرا یک خانواده و یک شاهزاده به صرف ارث، نسل و خانواده باید در قدرت باشد.
انتظاری ادامه داد: متناسب با انقلاب صنعتی، عملا ریشه‌های شکل‌گیری نهاد سلطنت نه تنها در ایران بلکه در جهان تضعیف شد و با گذر از دوره فئودالیسم به دوره صنعتی این مفاهیم از میان برداشته شد.
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی، افزود: اگر بخواهیم انقلاب اسلامی ۵۷ را فهم کنیم باید بدانیم از چه زمانی ریشه‌های سلطنت دچار ضعف شد . و باید بدانیم مردم و تحولات مفهومی مردم چگونه ریشه‌های سلطنت در ایران و جهان را تضعیف کرد و به انقلاب رسید.
وی تصریح کرد: نهاد سلطنت در ایران دیگر پایگاه مردمی و مشروعیت ندارد و باید بدانند از طریق رگ و ریشه خاندانی نمی‌توانند حاکمیت موروثی دیگری را به مردم تحمیل کنند. چرا که خاندان‌ها دیگر مشروعیت‌ساز نیستند.
انتظاری با بیان اینکه خاندان پهلوی چندین بار در تاریخ سابقه آمد و شد داشتند، اظهار داشت: دلیل این رفت و آمدها تحولات پدید آمده در متن جامعه و فروپاشی پایه‌های سلطنت بود. نظام سلطنت عملا متوجه شد هیچ زمینه‌ای برای ادامه حیات در متن جامعه ندارد.
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی، گفت: پهلوی‌ها در ابتدای شکل‌گیری حکومتشان سردمدار تئوری جمهوری‌خواهی بودند و با همین دیدگاه حکومت قاجار را از بین بردند، اما با مشارکت در کودتای سال ۱۲۹۹ و بعد از آن مجددا نهاد سلطنت را در ایران احیا کردند.
وی ادامه داد: آنها متوجه شده بودند که در دنیا حرف از جمهوری‌خواهی و مدل جدید حکمرانی است و در ایران نیز نهاد سلطنت پایگاه مردمی ندارد؛ از این‌رو و با توجه به اینکه توان ایجاد ریشه‌های مردمی برای حکومت خود نداشتند تمام تمرکزشان را بر خارجی‌ها گذاشتند و با کودتا و ایفای نقش خارجی‌ها، حکومت پهلوی بوجود آمد و مجدد از طریق همین کودتا حکومت بین پدر و پسر دست به دست و در جایی دیگر حفظ شد.
این پژوهشگر علوم سیاسی مهمترین ویژگی ساختار حکومت پهلوی را وابستگی آن دانست و اظهار داشت: پهلوی اولین و آخرین سلسله در تاریخ ایران است که سلطنتی بوده، ریشه‌های مردمی ندارد و مبتنی و متکی بر خارجی‌ها بود و این امر موجب ازبین رفتن آزادی‌های ملی ما شد و بحث‌های مربوط به قانون کاپیتولاسیون، نوع نفت فروشی، ارتباط با اسرائیل و غیره به‌خاطر همین وابستگی به خارجی‌ها شکل گرفت.
وی تصریح کرد: به تعبیری دیگر محمدرضا چون اداره داخل کشور را تابع مناسبات خارجی می‌دانست و فکر می‌کرد قدرت‌های جهانی که او به آنها وابسته بود می‌توانند از وی در مقابل تحولات و جنبش‌ها محافظت کنند از درک درست تغییرات جا ماند. وابستگی و ترک استقلال و ایجاد روبنای نمایشی از حکمرانی بدون اینکه ویژگی‌های ذاتی حکمرانی را داشته باشند مهمترین ویژگی ای نظام سلطنتی پهلوی هستند.
انتظاری خاطر نشان کرد: به دلیل همین وابستگی، محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۷ که همواره خود را دل‌گرم به پشتیبانی خارجی‌ها می‌دید به این نتیجه رسید که آمریکا به این جمع‌بندی رسیده که او باید برود، از این‌رو اعتماد به نفسش را از دست داد و احساس کرد کاری از دستش برنمی‌آید و از کشور خارج شد.
وی خاطرنشان کرد: هر چند فرزند او نیز با خام‌اندیشی همچنان چشم به قدرت‌ها دارد و موضوع وکالت نیز با هدف جلب حمایت خارجی طراحی شده است که مورد استقبال ایرانی‌ها قرار نگرفت. امروز هم هر کس بخواهد در ایران سیستم سلطنتی را احیا کند باید به قدرت‌های خارجی متوسل شود و با استقلال کشور خداحافظی کند.
امروز تلاش می‌کنند با تحریف خاندان سلطنت را تطهیر کنند
عباس فاطمی کارشناس رسانه و تاریخ در این نشست گفت: در مواردی شاهدیم بازماندگان نظام پهلوی و سلطنت‌طلبان مدعی می‌شوند انقلاب اسلامی ایران یک شبه اتفاق افتاده و مردم حق نان و نمک پهلوی را به جا نیاورده‌اند، برخی هم ادعا می‌کنند قدرت‌های بزرگ نخواسته‌اند شوکت و عظمت رژیم پهلوی را تحمل کنند و آن را از بین بردند، حال آنکه ریشه‌های این انقلاب به یکصد سال قبل باز می‌گردد، جایی که مردم درحال مبارزه برای استقلال و عدالت و تامین حق تعیین سرنوشت خود بودند.
فاطمی ادامه داد: به پشتوانه درآمدهای کلان نفتی و ثروت‌های غارت شده کشور رسانه‌های متکثر رنگارنگ و مزدوران مجازی حاضر در رسانه‌های نوین و سنتی در خدمت تطهیر رژیم گذشته هستند. در مقابل این رسانه با بیش از ۳۰۰ شبکه فارسی زبان انگلیسی، آمریکایی و عبری سعودی که با ابزارهای متنوع پیوسته در راستای تطهیررژیم ستم‌شاهی کار می‌کنند؛ مجموعه رسانه‌های داخل کشور فعالیت‌هایی می‌کنند اما فاصله کمی و کیفی و تاثیرگذاری این دو گروه رسانه‌ای قابل مقایسه با هم نیست.
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در دهه‌های گذشته بارها گفته‌اند «جنگی که به کشور تحمیل می‌شود جنگ نرم است»، گفت: با نگاه تبیینی به عصر پهلوی، مستندات موجود از گفته‌ها و اسناد خانواده پهلوی و کارگزاران آنان به‌ویژه یاداشت‌های اسدالله علم و حضورشان در کاخ نیاوران متوجه می‌شویم بسیاری از حرف‌هایی که چندسال پس از خروج از کشور زده‌اند در مقایسه با حرف‌های پیش از خروج بسیار متناقض و به فراخور شرایط زمان است.
این کارشناس رسانه و تاریخ توضیح داد: به محمدرضا اجازه داده شده بود در پروپاگاندای رسانه‌ای در لفظ علیه آمریکا و انگلیس حرف بزند ولی در خفا باید تابع و مطیع آنان و خواسته‌هایشان باشد.
فاطمی افزود: محمدرضا پهلوی تا می‌توانست خون ریخت و از ملت کشته گرفت اما سرانجام به این نتیجه رسید، هر خونی که برای انقلاب ریخته شود ریشه‌های آن را مستحکم‌تر می کند. به‌همین علت به ناچار کشور را ترک کرد. البته مثل گذشته با امید به بازگشت دوباره رفت و صد البته فرار آنها از کشور انتخاب آنها نبود بلکه راه پیش‌رویشان بود.
وی تصریح کرد: حرفی که آمریکایی‌ها در توصیف عربستان در جریان سفر ترامپ به ریاض و دیدار و توافقات میلیاردی با عربستان و عبارت مشهور «گاو شیرده» زده شد، دهه‌ها قبل برای کشور ما قبل از انقلاب اتفاق افتاد؛ جایی که پس از سفر کارتر به ایران، آمریکایی‌ها ایران را با عنوان «بوفه خوب» برای آمریکا توصیف کردند.
فاطمی خاطرنشان کرد: در خاطرات سران رژیم آمده است که از انگلیس تانک چیفتن و از آمریکا توپ خریده‌اند، اما تانک‌ها اشکالات فنی دارد و توپ‌ها لوله کوتاه است و مهمات کافی آن را نداده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در پیوند مقایسه‌ای بین مسائل حال و گذشته ما نیز ضعف‌هایی داریم، خاطر نشان کرد: اما نکته اساسی در نگاه به گذشته که در تعدادی از افراد جامعه رخ داده به دو دلیل نخواندن تاریخ و دل دادن به مسائل شکلی و نمایشی در فضاهای نمایشی است.
فرهنگ اندیشه و تاریخ ۰ نفرمنبع: ایرنا
کلیدواژه: انقلاب اسلامی ایران بیژن مقدم کاخ نیاوران محمدرضا پهلوی ایالات متحده آمریکا مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران انقلاب اسلامی ایران بیژن مقدم کاخ نیاوران محمدرضا پهلوی ایالات متحده آمریکا مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران مجموعه نیاوران انقلاب اسلامی مهمترین ویژگی حکومت پهلوی نهاد سلطنت شکل گیری خارجی ها قدرت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۵۴۷۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
موگویی: وزارت خارجه هنوز اسناد پهلوی اول و دوم را آزاد نکرده است/ باقری‌کنی: ورود به پژوهش درباره امنیت ملی جسارت می‌خواهد
به گزارش گروه فرهنگ و هنر ایسکانیوز، آیین رونمایی از فصلنامه تاریخی_سیاسی «ماجرا» با حضور علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت امورخارجه، منوچهر متکی وزیر اسبق امور خارجه، محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری و جواد موگویی سردبیر فصلنامه روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه در خانه اندیشه‌ورزان جوان برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، جواد موگویی پژوهشگر تاریخ که سردبیری فصلنامه «ماجرا» را نیز برعهده دارد با بیان اینکه تصمیم چاپ فصلنامه «ماجرا» مربوط به سال ۱۴۰۰ بود، اظهار داشت: حوادث ۱۴۰۱ انتشار فصلنامه را به تعویق انداخت. از طرفی اولین شماره را درباره دکترین نظام درحالی قبل از عملیات طوفان‌الاقصی شروع کردیم که واقعا نمی‌دانستیم قرار است چه اتفاقاتی رقم بخورد که نکته قابل توجه اینجاست انتشار ماجرا به اتفاقات طوفان الاقصی برخورد. در محافل و فضای مجازی شنیده‌ایم که گفته شده ما این فصلنامه را بعد از حمله به اسرائیل شروع کرده‌ایم که باید بگویم چنین چیزی نیست.
وی در ادامه به تشریح رویکرد فصلنامه ماجرا پرداخت و گفت: رویکرد فصلنامه حوادث بعد از انقلاب خواهد بود و علت آن این است که ما در تاریخ‌نگاری بعد از انقلاب غفلت عظیمی کرده‌ایم و تاریخ‌نگاری دهه ۶۰ را در افکار عمومی باخته‌ایم هرچند یک دهه بعد و در موضوع تاریخ‌نگاری دهه ۷۰ مسئله بکر است.
سردبیر فصلنامه ماجرا عدم دسترسی به اسناد را نقطه ضعف برای پرداختن به تاریخ دانست و خاطرنشان کرد: وزارت خارجه هنوز اسناد مشروطه، مسئله ملی شدن صنعت نفت و حکومت پهلوی اول و دوم را آزاد نکرده است و دستگاه‌های سندی ما مثل مرکز اسناد خیلی سلیقه‌ای عمل می کنند. عدم بازگویی خاطرات از طرف رجال سیاسی نیز یک مسئله مهم است که متاسفانه در کشورمان پابند به جلسات خاطره‌گویی نیستند و افراد براساس سلیقه خاطرات را می‌گویند و همین باعث می‌شود ما افکار عمومی را از دست بدهیم.
وی با تاکید براینکه دنبال دیده شدن فصلنامه «ماجرا» نیستیم، عنوان کرد: ما گام اول را برای پرداختن به خاطرات و کارنامه رهبر معظم انقلاب برداشته‌ایم و امیدوارم ابعاد این مسئله به بحث و گفت‌وگو گذاشته شود.
در ادامه، علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ابتکار و شجاعت را ویژگی مهم فصلنامه «ماجرا» دانست و با تاکید براینکه ورود به پژوهش درباره امنیت ملی جسارت و شهامت و فکر می‌خواهد، گفت: مجموعه مصاحبه‌ها و تصاویر جمع‌آوری شده در این فصلنامه ارزشمند است که نشان می‌دهد در آینده با سلسله مطالبی روبرو خواهیم بود که می‌تواند نیازهای نسل کنونی و آینده کشورمان و دیگر کشورها را که دغدغه فرایند انقلاب دارند را از دل پژوهش بشناسند.
باقری‌کنی پژوهش تاریخ را یک میدان خطیر دانست و عنوان کرد: پرداختن به پژوهش تاریخ یک میدان بسیار خطیر است که فعالیت در آن آسان نیست، چون چندگانگی نگاه و ایده و تفکر در آن جولان پیدا می‌کند و طبیعی است که تلاقی نگاه‌ها در این میدان وجود دارد.
معاون سیاسی وزارت خارجه در ادامه گفت: جای چنین پدیده‌ای در میان منشورات انقلاب اسلامی خالی بود که امیدواریم با ارتقا کیفی مجموعه به محصولات و تولیدات معتبرتر و مستحکم‌تر و قابل اعتنا بیشتری دست پیدا کنیم. آن چیزی که به‌نظرم مهم می‌آید، این است که آن کاری که نتیجه این زحمت و تلاش خودش را نشان دهد، این است که ما به یک الگو و الگوهایی در عرصه حکمرانی جمهوری اسلامی با نگاه رهبر مقام معظم رهبری برسیم تا زمینه ارتقا حکمرانی دینی در کشور صورت گیرد.
باقری هدف از پرداختن به تاریخ پژوهشی انقلاب را الگوسازی دانست و گفت: علوم انسانی مثل ریاضی نیست که رابطه علی و معلولی قطعی مشخص را نشان دهد لذا علوم انسانی پیچیدگی و شیرینی خاص خودش را دارد پس ما باید با این نگاه این کار را روشمند ببینیم.
وی به تشریح خطرات جدی انقلاب اسلامی در چهار دهه گذشته اشاره کرد و گفت: کارکرد و نتیجه این مجله باید روشن شدن فرایند و ساز و کاری باشد که کشورمان را به این نتیجه رساند که در بیش از سه دهه گذشته از خطرات جدی که می‌توانست کشور را در عرصه دیگری وارد کند، چیست و چه ویژگی‌هایی وجود داشت که ما توانسته این این موفقیت را کسب کنیم.
معاون سیاسی وزارت خارجه با بیان اینکه روایت‌ها معمولا از تنگناهاست، گفت: فهم من این است که رمز اصلی این موفقیت و کلید واژه اصلی آن حکمت است حکمتی که رهبری و شالوده حکمرانی جمهوری اسلامی در دوره امام(ره) و رهبر انقلاب از آن بهره داشته است. حکمت علاوه‌بر اینکه دانش و اطلاعات دارد، نور دارد که ناشی از ایمان شخصی و تقوای حاکمیتی(سیاسی) است. این تقوا یعنی اینکه به الزامات یک حکومت دینی پایبند باشید.
در ادامه مراسم، منوچهر متکی وزیر اسبق خارجه کشورمان به ذکر خاطراتی از دوران مسوولیت در وزارت خارجه پرداخت و نگاه مردم نسبت به مجلس شورای اسلامی و دشواری‌های فعالیت در آن را تشریح کرد.
در بخش پایانی این مراسم، فصلنامه تاریخی_ سیاسی «ماجرا» با حضور میهانان ویژه رونمایی شد.
انتهای پیام/
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت